Ποιες είναι οι βασικές νομικές μορφές επιχειρήσεων

Μεγάλη σημασία για την επιτυχημένη υλοποίηση μιας επιχειρηματικής ιδέας έχει η νομική μορφή που θα λάβει η νεοϊδρυθείσα επιχείρηση. Η μορφή μιας επιχείρησης που θεωρείται σε κάθε περίπτωση κατάλληλη εξαρτάται από το είδος της επιχειρηματικής δραστηριότητας και κυρίως από το μέγεθος της επένδυσης. Οι κυριότερες νομικές μορφές επιχειρήσεων είναι οι παρακάτω:

Ατομική Επιχείρηση

Η μορφή αυτή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Κύριο πλεονέκτημά της είναι η μεγάλη ευελιξία ως προς τις επιχειρηματικές αποφάσεις που αφορούν στο είδος της δραστηριότητας, στην επιλογή των τεχνικών μεθόδων και, ως ένα βαθμό, στο μέγεθος της παραγωγής. Τα πλεονεκτήματα αυτά είναι ουσιώδη, κυρίως για τις μικρές και μέσου μεγέθους αγροτικές, βιοτεχνικές και εμπορικές επιχειρήσεις, στις οποίες η προσωπική επίβλεψη και πρωτοβουλία είναι μεγάλης σημασίας. Όταν όμως το είδος της δραστηριότητας επιβάλλει την ανάπτυξη μεγάλου μεγέθους, τότε η εταιρική μορφή της επιχείρησης είναι συχνά η πιο κατάλληλη.

Ομόρρυθμη Εταιρεία Ο.Ε.

Για την ίδρυση Ομόρρυθμης Εταιρείας, πρέπει να συμπράξουν δύο τουλάχιστον μέρη, που, κατά την έκφραση του νόμου, υποχρεούνται αμοιβαίως στην επιδίωξη κοινού σκοπού (άρθρο 741 Αστικού Κώδικα). Τα ιδρυτικά μέλη της Ομόρρυθμης Εταιρείας μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους.

Οι εταίροι της Ομόρρυθμης Εταιρείας ευθύνονται με ολόκληρη την περιουσία τους για όλες τις υποχρεώσεις της εταιρείας, με αλληλέγγυα ευθύνη τους. Με τη λύση της εταιρείας δεν παύει η ευθύνη των εταίρων για τυχόν υπάρχοντα χρέη της εταιρείας. Η Ομόρρυθμη Εταιρεία δεν χρειάζεται συμβολαιογραφικό έγγραφο για την κατάρτισή της, αντιθέτως αρκεί ένα ιδιωτικό συμφωνητικό.

Ετερόρρυθμη Εταιρεία

Χωρίζονται οι εταίροι της Ετερόρρυθμης Εταιρίας σε δύο κατηγορίες: τους ομόρρυθμους και τους ετερόρρυθμους. Η ευθύνη των ομορρύθμων εταιριών απέναντι στους πιστωτές της εταιρίας είναι αλληλέγγυα και απεριόριστη. Η ευθύνη των ετερόρρυθμων εταιριών είναι περιορισμένη και δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό της εισφοράς τους στην εταιρία. Η Ετερόρρυθμη Εταιρία δεν χρειάζεται συμβολαιογραφικό έγγραφο για την ίδρυση της, αντιθέτως αρκεί ένα ιδιωτικό συμφωνητικό.

Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης Ε.Π.Ε.

Το κεφάλαιο διαιρείται σε «μερίδες συμμετοχής» καθεμία εκ των οποίων αποτελείται από εταιρικά μερίδια, από τα οποία το καθένα δεν μπορεί να είναι  μικρότερο των 30 ευρώ. Οι συγκεκριμένοι όροι δημοσιότητας που διέπουν την ΕΠΕ κατά την ίδρυση της αλλά και καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής της, είναι: η ορισμένη διάρκειά της (αν και η παράλειψη αναγραφής της διάρκειας δεν αποτελεί λόγο ακυρότητας της εταιρίας), η περιορισμένη ευθύνη των εταίρων, η λήψη αποφάσεων κατά πλειοψηφία πλέον του μισού του όλου αριθμού των εταίρων, που εκπροσωπούν πλέον του μισού του όλου εταιρικού κεφαλαίου, καθώς και η ύπαρξη δυο οργάνων, δηλαδή της Γενικής Συνέλευσης των εταίρων και του Διαχειριστή ή Διαχειριστών. Για την ίδρυση Εταιρίας Περιορισμένης Ευθύνης, απαιτείται εταιρικό κεφάλαιο το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 18.000 €.

Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία Ι.Κ.Ε.

H Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (Ι.Κ.Ε.) είναι μια νέα μορφή επιχείρησης, η οποία έγινε με το νόμο 4072/2012 και μπορεί να συσταθεί με ελάχιστο κεφάλαιο ενός (1) ευρώ!!! Οι εταίροι συμμετέχουν με κεφαλαιακές, εξωκεφαλαιακές ή εγγυητικές εισφορές, ενώ η νέα αυτή εταιρική μορφή ανταποκρίνεται στον διαχωρισμό των λειτουργιών των εταίρων μέσα στην επιχείρηση. Η σύστασή της  είναι πιο ευέλικτη από αυτήν της Α.Ε. και της Ε.Π.Ε. και  μπορεί να λειτουργήσει και ως μονοπρόσωπη. Σκοπός της μεταξύ άλλων είναι και η αντικατάσταση μακροπρόθεσμα της ΕΠΕ και παράλληλα η διευκόλυνση της συνεργασίας και της συνύπαρξης μεταξύ των εταίρων, καθιστώντας την κατάλληλη για οικογενειακές επιχειρήσεις, καθώς και για επιχειρήσεις και συνεργασίες νέων επιχειρηματιών.

Η βασική καινοτομία της ΙΚΕ είναι η αποσύνδεση της εταιρικής συμμετοχής και των μεριδίων από το κεφάλαιο. Ενώ δηλαδή στις κλασικές περιπτώσεις της Α.Ε. και της ΕΠΕ οι μετοχές και τα εταιρικά μερίδια αποτελούν τμήμα του κεφαλαίου και προσδιορίζουν το μέγεθος της συμμετοχής καθενός, ανάλογα με τον αριθμό μεριδίων που κατέχει, στην ΙΚΕ τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τα εταιρικά μερίδια ανάγονται όχι αποκλειστικά στο κεφάλαιο, ως μοναδικό παρονομαστή, αλλά σε έναν ευρύτερο παρονομαστή, που αποτελείται από την αξία του συνόλου των εισφορών. Αυτό είναι ίσως το βασικότερο χαρακτηριστικό της  νέας εταιρικής μορφής.

Ανώνυμη Εταιρεία Α.Ε.

Η Ανώνυμη Εταιρεία είναι ένα νομικό πρόσωπο που έχει ως επί το πλείστον κερδοσκοπικό χαρακτήρα με κυριότερο πλεονέκτημα, οι συμμετέχοντες σ αυτή (μέτοχοι) να ευθύνονται μόνο μέχρι το ύψος της συμμετοχής τους.

Οι προϋποθέσεις σύστασης Ανώνυμης Εταιρείας είναι:

• Σύναψη Καταστατικού, που καταρτίζεται μεταξύ δύο τουλάχιστον προσώπων (ιδρυτές) φυσικών ή νομικών και πρέπει να περιβληθεί τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου
• Ανάληψη των μετοχών, δηλαδή, κάλυψη του μετοχικού Κεφαλαίου
• Έγκριση του Καταστατικού και άδεια σύστασης από την αρμόδια αρχή Νομαρχία ή Γενική Γραμματεία Εμπορίου)
• Τήρηση διατυπώσεως δημοσιότητας, η οποία συνίσταται, αφενός μεν, στην καταχώρηση του εγκριθέντος από την αρμόδια αρχή του Καταστατικού καθώς και της άδειας σύστασης της Α.Ε. στο Μητρώο Α.Ε. και αφετέρου στη δημοσίευση στο τεύχος Α.Ε. και Ε.Π.Ε. της Εφημερίδας της Κυβέρνησης (Φ.Ε.Κ.), ανακοίνωσης για τη σχετική καταχώρηση στο Μ.Α.Ε. του εγκριθέντος Καταστατικού και της άδειας σύστασης
• Εγγραφή στο οικείο Επιμελητήριο
• Έναρξη Εργασιών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και απόδοση Α.Φ.Μ.

Συνεταιρισμοί

Απαιτούμενες διαδικασίες / δικαιολογητικά:

• Εύρεση χώρου εγκατάστασης και λειτουργίας της επιχείρησης
• Κατάρτιση Καταστατικού του Συνεταιρισμού το οποίο θα πρέπει να υποβληθεί για έγκριση και καταχώρηση στα Μητρώα Συνεταιρισμών του Ειρηνοδικείου της Έδρας του
• Εγγραφή στο οικείο Επιμελητήριο

Κοινωνικές επιχειρήσεις ΚοινΣεπ

Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙΝΣΕΠ) είναι μια καινοτόμος μορφή ιδιωτικής επιχείρησης που θεσμοθετήθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα. Είναι μια μορφή αστικού συνεταιρισμού, όπου 5 ή περισσότεροι άνθρωποι ενώνουν τις δυνάμεις τους για να κάνουν μια κοινά διοικούμενη εταιρεία. Ο καθένας έχει μια ψήφο και έτσι ο κάθε συνεταίρος έχει λόγο στη διοίκηση της ΚΟΙΝΣΕΠ. Συνεταίρος σε μια ΚΟΙΝΣΕΠ μπορεί να είναι οποιοσδήποτε: άνεργος, επιχειρηματίας, φοιτητής, συνταξιούχος, εργαζόμενος, δημόσιος υπάλληλος κοκ.

ΚοινΣεπ

Η σύσταση της Κοιν.Σ.Επ., η σχέση μεταξύ μελών της, η διοίκηση, η λειτουργία της, καθώς και η λύση της διέπονται από το ν. 1667/1986 (Α’ 196), εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο νόμο 4019/2011. Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία 4019/2011 είναι “νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και αποτελεί συνεταιρισμό κοινωνικής ωφέλειας με αντικείμενο την παραγωγή, προμήθεια ή παροχή αγαθών και υπηρεσιών γενικού συμφέροντος η οποία διαθέτει την εμπορική ιδιότητα”.

Για τη σύσταση της Κοιν.Σ.Επ. τηρείται η διαδικασία ίδρυσης ενός αστικού συνεταιρισμού. Η Ελληνική πολιτεία επιτρέπει στους κοινωνικούς επιχειρηματίες να διανείμουν ένα ποσοστό των κερδών με χαμηλή φορολογική κλίμακα και στους ιδίους αλλά και στους εργαζομένους τους. Το υπόλοιπο ποσό επανεπενδύεται αφορολόγητο.

Υπάρχουν τρεις τύποι κοινωνικών επιχειρήσεων: α) ένταξης, που αφορούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, β) κοινωνικής φροντίδας, που αφορούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, και γ) συλλογικού σκοπού, που αφορούν σε διάφορες δράσεις που προάγουν το τοπικό και συλλογικό συμφέρον